Masz problem prawny i zastanawiasz się, czy zwrócić się do adwokata, czy do radcy prawnego? Choć obie profesje zajmują się świadczeniem pomocy prawnej, istnieją pewne różnice w zakresie ich uprawnień i formie działania. Sprawdź, kto będzie lepszym wyborem w Twojej sytuacji.
Ten artykuł wyjaśnia, czym różni się adwokat od radcy prawnego i podpowiada, jak świadomie wybrać odpowiedniego pełnomocnika do prowadzenia swojej sprawy. Zawiera przystępne omówienie zakresu uprawnień obu zawodów, form wykonywania działalności, typowych specjalizacji oraz praktycznych aspektów współpracy. Dowiesz się także, na co zwrócić uwagę przy wyborze kancelarii i jak sprawdzić doświadczenie oraz kwalifikacje wybranego pełnomocnika przed nawiązaniem współpracy.
Kim jest adwokat, a kim radca prawny?
Adwokat to osoba wykonująca zawód zaufania publicznego, posiadająca uprawnienia do świadczenia pomocy prawnej w pełnym zakresie, zarówno w sprawach cywilnych i gospodarczych, jak i karnych. Jego rola obejmuje nie tylko udzielanie porad prawnych czy sporządzanie opinii i pism procesowych, ale również reprezentowanie klientów przed sądami i organami administracji publicznej.
Co istotne, adwokat może pełnić funkcję obrońcy w postępowaniach karnych i karnoskarbowych bez żadnych ograniczeń ustawowych. Zawód ten wykonywany jest w ramach kancelarii indywidualnej, spółki lub innej formy działalności gospodarczej, przy czym adwokat nie może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę w charakterze adwokata. Status zawodowy adwokata oraz zasady wykonywania zawodu reguluje ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze.
Radca prawny to również przedstawiciel zawodu zaufania publicznego. Jego zadaniem jest profesjonalne świadczenie pomocy prawnej na rzecz osób fizycznych, przedsiębiorców i instytucji. Do jego obowiązków należy m.in. doradztwo prawne, sporządzanie projektów umów i opinii, a także reprezentacja klientów przed sądami i organami administracyjnymi.
Radca prawny może być zatrudniony na etacie, np. w urzędzie, spółce czy organizacji. Wykonywanie zawodu radcy prawnego reguluje ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.
W ostatnich latach zakres uprawnień radców prawnych został znacząco rozszerzony. Obecnie mogą oni również pełnić funkcję obrońcy w sprawach karnych, o ile nie pozostają w stosunku pracy.
Czym się różni zawód radcy prawnego od adwokata?
Choć obecnie oba zawody mają bardzo zbliżony zakres kompetencji, nadal istnieją pewne różnice wynikające zarówno z przepisów prawa, jak i praktyki zawodowej. Różnice te obejmują m.in.:
- Forma zatrudnienia – adwokat nie może wykonywać zawodu w ramach stosunku pracy, z wyjątkiem działalności naukowej lub dydaktycznej. Z kolei radca prawny ma możliwość świadczenia pomocy prawnej zarówno w ramach kancelarii, jak i na podstawie umowy o pracę, np. w urzędzie, spółce czy instytucji publicznej.
- Uprawnienia w sprawach karnych – adwokat może zawsze występować jako obrońca w postępowaniach karnych i karnoskarbowych. Radca prawny uzyskał taką możliwość po zmianach legislacyjnych, jednak z ograniczeniem – nie może pełnić funkcji obrońcy, jeśli wykonuje zawód na etacie.
- Samorząd zawodowy – adwokaci zrzeszeni są w okręgowych izbach adwokackich i należą do Naczelnej Rady Adwokackiej, natomiast radcowie prawni działają w ramach okręgowych izb radców prawnych i podlegają Krajowej Izbie Radców Prawnych.
- Podstawy prawne – zawód adwokata reguluje ustawa Prawo o adwokaturze z 26 maja 1982 r., natomiast zawód radcy prawnego ustawa o radcach prawnych z 6 lipca 1982 r.
- Tradycja i specjalizacja – historycznie adwokaci koncentrowali się na sprawach karnych, rodzinnych i cywilnych, natomiast radcowie prawni wywodzili się z obsługi przedsiębiorstw i instytucji, dlatego byli kojarzeni głównie z prawem gospodarczym i administracyjnym. Obecnie granice te są płynne, a zakres usług – w dużej mierze zbieżny.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze pełnomocnika?
Choć różnice ustawowe między adwokatem a radcą prawnym są dziś niewielkie, wybór pełnomocnika i tak nie powinien być przypadkowy. Kluczowe znaczenie mają specjalizacja w konkretnej dziedzinie prawa, doświadczenie procesowe oraz styl współpracy z klientem, sposób komunikacji, dostępność i przejrzystość działania.
Wybierając pełnomocnika, warto więc zwrócić uwagę na zakres świadczonych usług – czy obejmują one reprezentację przed sądem, przygotowanie dokumentów, doradztwo przedsądowe oraz ewentualne działania mediacyjne.
W praktyce adwokaci zwykle częściej reprezentują klientów w postępowaniach karnych, rodzinnych i rozwodowych, a ich przygotowanie do prowadzenia spraw spornych, zwłaszcza w sądzie, bywa także bardziej ukierunkowane. Wynika to zarówno z tradycji zawodu, jak i specyfiki kształcenia oraz praktyki zawodowej.
Przykładem kancelarii prawnej zajmującego się sprawami cywilnymi, rodzinnymi i karnymi jest adwokat Marlena Lewandowska, prowadząca Kancelarię Adwokacką pod Warszawą. Doświadczenie zawodowe zdobywała m.in. jako asystent sędziego w Sądzie Okręgowym, pracując w wydziałach cywilnych i karnych. Co przełożyło się na znajomość praktyki sądowej i sprawne poruszanie się w toku postępowania.
Jak zweryfikować kompetencje adwokata lub radcy prawnego?
Pamiętaj, że o jakości współpracy z pełnomocnikiem decyduje nie tyle tytuł zawodowy, co realne doświadczenie w prowadzeniu spraw określonego rodzaju oraz skuteczność podejmowanych działań. Dlatego przed nawiązaniem współpracy warto dokładnie zweryfikować kompetencje adwokata lub radcy prawnego.
Najlepiej rozpocząć od analizy profilu zawodowego, strony internetowej kancelarii, opisu specjalizacji oraz zakresu prowadzonych spraw. Podczas pierwszej konsultacji warto zapytać o doświadczenie w sprawach podobnych do Twojej, o ich charakter oraz efekt końcowy.
Cennym źródłem informacji są również opinie klientów, szczególnie te odnoszące się do analogicznych przypadków.