Powszechnie uważa się, że podstawowe, kontrolne badanie wzroku malucha i dobranie okularów korekcyjnych wystarczy, aby mógł prawidłowo funkcjonować i wada wzroku sama ustąpiła. Nic bardziej mylnego! Tylko kompleksowe podejście do tematu może uchronić Twoje dziecko przed pogłębieniem się wady wzroku, czy nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu wzrokowego (w tym bardzo istotnych mięśni gałek ocznych).
Czy moje dziecko ma dysleksję?
Przed postawieniem diagnozy dysleksji konieczne jest badanie ortoptyczne! Dlaczego? Może okazać się, że maluch cierpi na dysleksję wzrokową, czyli optodysleksję, która jest często mylona z dysleksją. Przy dysleksji wzrokowej, to mięśnie gałek ocznych odpowiadają za występowanie problemów z prawidłowym widzeniem. Odpowiednie ćwiczenia ortoptyczne i pleoptyczne oczu pod nadzorem doświadczonego Ortoptysty dziecięcego pozwolą uporać się z problemami w szkole.
Aspekty widzenia badane podczas wizyty u ortoptysty dziecięcego
„Podczas diagnozy ortoptycznej sprawdzamy m.in. czy dziecko widzi dobrze, nie zezuje, czy ma prawidłowe widzenie trójwymiarowe” – mówi Ortoptysta dziecięcy, Anita Gutkowska, z Fundacji Zobaczyć Jutro.
Ortoptysta wykonuje m.in. badanie zeza ukrytego i jawnego, test różnicowania kolorów, badanie widzenia obuocznego, pomiar kąta zeza synoptoforem. Synoptofor to podstawowy aparat, z którym pracuje ortoptysta. To skomplikowane urządzenie umożliwia m.in. niezwykle precyzyjne zbadanie kąta zeza. Im wcześniej zostanie wykryty zez, zdiagnozowane niedowidzenie i podjęta terapia, tym lepiej. Po 8. roku życia szanse na wyleczenie znacznie maleją. Niekorygowana wada wzroku, może spowodować stan zezowy. Apelujemy: Nieleczony zez prowadzi do niedowidzenia oka. Drodzy Rodzice i Opiekunowie nie zwlekajcie z wizytą u okulisty i ortoptysty dziecięcego.
Jak wygląda badanie na synoptoforze?
Synoptofor składa się z dwóch tub, do których wkłada się różne obrazki widziane przez każde oko z osobna. Obrazki można oświetlać jednocześnie lub każdy oddzielnie. Pacjent opiera swoje czoło i brodę na podpórce. Znajdujące się na specjalnych ramionach tuby synoptoforu przesuwa się i ustawia pod odpowiednim kątem. Tak, aby odbicia światła pochodzącego z tub synoptoforu trafiały w środek rogówki (obydwu oczu). Obiektywny kąt zeza można odczytać ze skali. Kąt, pod jakim dziecko „zezuje”, określa odchylenie ramienia synoptoforu. Badanie trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu minut – w zależności od skomplikowania stanu zezowego.
„Synoptofor to aparat wielofunkcyjny i za jego pomocą nie tylko diagnozuje się zeza, ale również leczy! Dzieci chętnie przystępują do badania na synoptoforze i odpowiadają na pytania zadawane w trakcie. Bardzo rzadko zdarza się, aby dziecko nie współpracowało podczas badania” – komentuje Ortoptystka dziecięca, Ewa Młodawska, z Fundacji Zobaczyć Jutro (www.zobaczycjutro.org).
Jak zbadać stopień obuocznego widzenia u dziecka?
Tylko i wyłącznie może to zrobić dyplomowany ortoptysta, a najlepiej dyplomowany ortoptysta dziecięcy. Do zbadania stopnia widzenia obuocznego wykorzystuje się synoptofor. W trakcie diagnozy na synoptoforze są badanie trzy podstawowe aspekty widzenia obuocznego:
– jednoczesna percepcja (zdolność do jednoczesnego widzenia dwóch różnych obrazów powstających na siatkówkach oczu),
– fuzja (proces umożliwiający łączenie się dwóch obrazów z siatkówek oczu w jeden),
– stereopsja (widzenie przestrzenne wywołane przez fuzję dwóch obrazów padających na nieznacznie różne miejsca na siatkówkach obu oczu).
Określanie kąta zeza przy użyciu listwy pryzmatycznej
Kąt zeza można również określić za pomocą listew pryzmatycznych Wyróżnia się listwy: horyzontalne – poziome i wertykalne – pionowe. Światło przechodzące przez pryzmaty ulega zagięciu w konkretnym kierunku.
Jak to wygląda w praktyce? Ortoptysta oświetla rogówki obu oczu i obserwuje na nich położenie odbicia światła. Wykorzystując listwę z pryzmatami o różnych mocach poszukuje pryzmatu o takiej mocy, aby odbicie światła na rogówce w oku zezującym znalazło się – jak i w oku niezezującym – na środku rogówki. Kąt zeza podaje się w dioptriach pryzmatycznych.
U osób zezujących występują tzw. ruchy nastawcze oczu. Podczas naprzemiennego zasłaniania i odsłaniania oczu używamy kolejnych stopni (mocy) pryzmatów, do momentu, aż ustaną ruchy nastawcze. Jest to tzw. pryzmatyczny test naprzemiennego zasłaniania i odsłaniania oczu.
Listwy służą również do określenia takich parametrów jak rezerwy wergencji fuzyjnej czy kąt odchylenia oka przy foriach/tropiach.
Jak powinniśmy przygotować dziecko do badania?
Najlepiej zabrać ulubioną zabawkę malucha, aby było mu raźniej. Każde nowe miejsce bywa dla dziecka stresujące. Na badanie należy przynieść dobrze dobrane okulary, recepty na okulary z wcześniej wykonanych badań oraz dokumentację choroby oczu (w przypadku dzieci ze zdiagnozowanymi chorobami oczu). Dzieci, u których planuje się przeprowadzenie badania, warto wcześniej oswoić do patrzenia przez małe otwory – aby nie były zaskoczone koniecznością oparcia brody i czoła na aparacie i patrzenia przez tuby synoptoforu.
Kiedy powinniśmy udać się z dzieckiem do ortoptysty dziecięcego?
Zaleca się kontrolne wizyty raz w roku, ponieważ niektóre problemy z widzeniem nie są zauważalne na pierwszy rzut oka. Na pewno koniecznie wtedy, gdy jest podejrzenie zeza, dysleksji, niedowidzenia, problem w rozróżnianiu kształtów, obiektów, kolorów itd.. Przy stwierdzonych zaburzeniach widzenia przestrzennego.
Czy badanie, diagnoza u ortoptysty wiąże się z jakimś ryzykiem?
Nie. Wszystkie badania i diagnozy wykonywane przez ortoptystę są nieinwazyjne.