Obchodzony na całym świecie trzeci raz 18 czerwca Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Mowie Nienawiści to inicjatywa Zgromadzenia Ogólnego ONZ, stanowiąca odpowiedź na globalny problem mowy nienawiści. Powstał dzięki rezolucji promującej dialog międzykulturowy i międzyreligijny, a także postulującej tolerancję jako narzędzie przeciwdziałające mowie nienawiści. Ta inicjatywa ma na celu zwrócenie uwagi na skalę tego zjawiska oraz podjęcie działań w kierunku ograniczenia jego rozpowszechniania.
Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Mowie Nienawiści uplasował się wśród najważniejszych wydarzeń organizowanych przez ONZ. Jest to spowodowane wszechobecnością mowy nienawiści we współczesnym świecie, obejmującą praktycznie każdy obszar naszego życia. Pomimo braku odrębnych regulacji prawnych dotyczących mowy nienawiści w Polsce, zachowania z nią powiązane często spełniają kryteria przestępstwa.
Społeczne akceptowanie mowy nienawiści może prowadzić do utrwalania stereotypów i uprzedzeń. Brak reakcji na tego typu zachowania ma też potencjał prowadzić do tzw. przestępstw z nienawiści. Mowa nienawiści, według definicji Komitetu Rady Europy, obejmuje wszelkie formy wypowiedzi rozpowszechniające lub usprawiedliwiające nienawiść rasową, ksenofobię, antysemityzm oraz inne formy nietolerancji, takie jak agresywny nacjonalizm, etnocentryzm, a także wrogość wobec mniejszości, migrantów czy imigrantów.
Mowa nienawiści przyczynia się do powstawania, rozpowszechniania i utrwalania negatywnych stereotypów dotyczących osób lub grup osób. Może wspierać manipulacje danymi i faktami. Najczęściej spotkać ją można w internecie, w komentarzach pod artykułami, na mediach społecznościowych oraz różnego rodzaju forach internetowych. Jej autorzy często ukrywają się za pozorną anonimowością, co zwiększa agresję zawartą w ich komentarzach.
Mowa nienawiści może występować nie tylko w formie słownej, ale również graficznej – np. w gifach, memach czy filmach ośmieszających lub poniżających. Często te treści są bezrefleksyjnie kopiowane i rozsyłane wśród internautów, co zwiększa ich zasięg. Mogą one dotykać osoby ze względu na różne cechy, takie jak pochodzenie etniczne, rasę, wykonywany zawód, wiek, niepełnosprawność, wyznanie, tożsamość płciową, orientację seksualną, ale także wygląd, styl ubierania, rodzaj słuchanej muzyki czy poglądy na istotne sprawy życia codziennego.
Pomimo iż mowa nienawiści nie jest bezpośrednio przestępstwem według polskiego kodeksu karnego, istnieją przepisy umożliwiające przeciwdziałanie temu zjawisku. Głównie chodzi tu o art. 256 kk oraz art. 257 kk. Pierwszy przewiduje karę do trzech lat pozbawienia wolności za publiczne propagowanie totalitarnych ustrojów państwa lub nawoływanie do nienawiści ze względu na różnice narodowościowe, etniczne, rasowe czy wyznaniowe. Drugi artykuł dotyczy publicznego znieważania grup ludności lub poszczególnych osób z powodu ich przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu ich bezwyznaniowości.
Pamiętać należy, że nienawiść i hejt nie mają usprawiedliwienia. Często wynikają z niskiego poczucia własnej wartości, braku rzetelnej wiedzy czy stereotypów dotyczących ludzi i rzeczywistości. Przyjęcie odpowiedniej postawy i reagowanie na takie zachowania jest kluczowe dla przeciwdziałania temu problemowi.