W pracach budowlanych wykorzystywane są różne rodzaje rusztowań. Mogą być stojące, jezdne lub przytwierdzane do budynku. Każde z nich niezależnie od konstrukcji czy zastosowania musi spełniać wszystkie wymogi bezpieczeństwa, a osoby zatrudnione przy ich montażu i demontażu powinny posiadać niezbędne uprawnienia. Przyjrzyjmy się bliżej zasadom prawidłowego montowania i demontowania rusztowań!
Czym jest rusztowanie?
Rusztowanie to tymczasowa konstrukcja umożliwiająca prace na wysokościach. Wykorzystywana jest przy pracach budowlanych i remontowych, a także jako instalacja nośna przy budowie na przykład scen i estrad. Rusztowanie można kupić lub wynająć. Dzierżawa rusztowań to praktyczne rozwiązanie w przypadku małych przedsiębiorstw realizujących zlecenia remontowo – budowlane sporadycznie lub klientów indywidualnych, natomiast kupno własnej konstrukcji jest korzystne dla dużych firm budowlanych, które będą stale je wykorzystywać podczas kolejnych zleceń.
Przepisy dotyczące stosowania rusztowań
Zgodnie z przepisami dotyczącymi stosowania rusztowań podczas prac budowlanych zawartymi w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 06.02.2003 roku o bezpieczeństwie i higienie pracy podczas wykonywania robót budowlanych, każde rozstawione rusztowanie powinno posiadać kompletną dokumentację techniczną, a osoba montująca musi posiadać niezbędnego uprawnienia. Po prawidłowym montażu rusztowań niezbędne jest również jego odebranie, potwierdzone podpisem na protokole odbioru technicznego lub wpisem do dziennika budowy.
Monter rusztowań – uprawnienia
Montażysta rusztowań budowlano – montażowych metalowych, czyli monter rusztowań to osoba legitymująca się odpowiednimi uprawnieniami, odpowiedzialna za instalację rusztowań. Każda osoba chcąca wykonywać ten zawód musi ukończyć kurs i zdać egzamin składający się z części teoretycznej i praktycznej przed komisją powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego (IMBiGS). Szkolenie to dostępne jest dla osób, które:
- ukończyły 18 lat,
- posiadają wykształcenie co najmniej podstawowe,
- dysponują zaświadczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań do wykonywania prac na wysokości powyżej 3 metrów.
Szkolenia na montażystę rusztowań budowlano – montażowych metalowych organizowane są przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego, jak i również przez inne jednostki do tego uprawnione, do których należą między innymi: Centra Kształcenia Zawodowego, Ośrodki Szkolenia Maszyn Budowlanych, Zakłady Doskonalenia Zawodowego.
Po pozytywnym zdaniu egzaminu teoretycznego oraz praktycznego uczestnik otrzymuje Książkę Operatora Maszyn Roboczych.
Uprawnienia są wydawane dożywotnio, co oznacza, że raz zdobyte mają bezterminowy okres ważności. Można je jednak stracić w przypadku, gdy monter w sposób rażący łamie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych na wysokości na przykład pracując pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających.
Jak wygląda praca montera rusztowań?
Montowanie rusztowań jest pracą bardzo odpowiedzialną, wymagającą odpowiedniej wiedzy, doświadczenia oraz sporej siły fizycznej. W dużym uproszczeniu polega ona na montażu i demontażu rusztowań różnego typu.
Zakres obowiązków montera rusztowań:
- przygotowanie terenu pod rusztowanie,
- sprawdzanie stanu technicznego rusztowań,
- montaż rusztowań,
- demontaż rusztowań,
- przeprowadzanie regularnych inspekcji rusztowań.
Monter rusztowań pracuje zazwyczaj na zewnątrz, choć zdarza się również montaż rusztowań wewnątrz budynków na przykład w wysokich pomieszczeniach przemysłowych.
Montaż rusztowań – przepisy BHP
Przestrzeganie podstawowych zasad BHP przy montażu i demontażu rusztowań jest niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim pracownikom oraz osobom postronnym. Oto podstawowe wytyczne podczas wznoszenia i rozmontowywania rusztowań:
- Pracownicy posiadający niezbędne uprawnienia w zakresie montażu rusztowań, ubrani w odzież roboczą i sprzęt bezpieczeństwa przed rozpoczęciem pracy powinni zapoznać się z dokumentacją techniczną rusztowań oraz z wytycznymi kierownika budowy.
- Wszystkie elementy konstrukcyjne rusztowania muszą zostać dokładnie sprawdzone pod kątem technicznym – części metalowe nie mogą być pogięte i pokryte rdzą, a drewniane przegniłe lub popękane.
- Teren budowy rusztowania należy oznakować tablicą ostrzegawczą „Uwaga prace na wysokościach”.
- Rusztowanie należy ustawić na wyrównanym i stabilnym podłożu zapewniającym odpływ wód opadowych.
- Pracownicy podczas wykonywania robót na wysokościach powinni być zabezpieczeni szelkami, zamontowanymi do stałych elementów metalowych rusztowania.
- W przypadku odsunięcia rusztowania o ponad 0,2 m od ściany, wymagane jest zastosowanie balustrady z poręczą ochronną.
- Odległość stanowiska pracy od pionu komunikacyjnego rusztowania nie może być większa niż 20 metrów.
- Wszystkie przejścia blisko rusztowania lub pod nim powinny być zabezpieczone za pomocą daszków ochronnych.
- Rusztowanie stalowe musi być uziemione.
- Rusztowania należy każdorazowo sprawdzać przez osobę uprawnioną po silnym wietrze oraz innych czynnikach stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa wykonania prac.
- Po odebraniu rusztowania należy zawiesić tabliczkę zawierającą imię i nazwisko lub nazwę wykonawcy montażu rusztowania i numer telefonu oraz dopuszczalne obciążenia pomostów.
- Demontaż rusztowań powinien być przeprowadzony przez uprawnione do tego osoby w odpowiedniej kolejności (od najwyższej do najniższej kondygnacji).
Przepisy prawne poświęcone sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych możemy znaleźć między innymi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów Bezpieczeństwa i Higieny Pracy lub w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 roku w sprawie BHP podczas wykonywania robót budowlanych.
Podsumowanie
Prace na rusztowaniach należą do jednych z najniebezpieczniejszych w branży budowlanej, dlatego w oparciu o przepisy montaż i demontaż rusztowań może przeprowadzić tylko osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia. Od stabilności konstrukcji zależy bowiem życie i zdrowie pracowników na niej przebywających.